شیخ هاشم کعبیشیخهاشم کَعبی، از علما و ادبای برجسته مجاهد شیعه عراق در نیمه اول قرن سیزدهم هجری بود. ۱ - معرفی اجمالیوی فرزند حَرْدان کعبی بود و در نیمه دوم قرن دوازدهم هجری به دنیا آمد. برخی او را منسوب به قبیله کعب از قبایل عرب شیعه اهواز و نواحی آن می‌دانند و برخی دیگر وی را از کعیب از توابع قطیف دانسته اند. ۲ - تحصیلات و اجتهادوی در اوایل جوانی، کاتب شیخ فارس، رئیس قبیله کعب، بود اما شیخ فارسی بر وی خشم گرفت و او رنجیده خاطر ولی با جرأت تمام شیخ را سرزنش کرد و گفت که به زودی با دست خودت مرا پذیرا خواهی شد. وی سپس به عراق رفت و برای کسب علم در نجف اقامت گزید. مقدمات و ادبیات عرب را فراگرفت و مدتی طولانی فقه و اصول را نزد استادان آنجا آموخت تا به مرحله درس خارج رسید و از استادان خود اجازه گرفت. سپس به موطن خویش بازگشت. افراد قبیله به احترام او به استقبالش رفتند و او را به جایگاه شیخ فارسی آوردند. شیخ نیز به استقبال او شتافت و شیخ‌هاشم در آن هنگام وعده خود را به او یادآور شد. شیخ‌هاشم فقیهی فاضل و ادیبی برجسته و شاعری توانا بود و اشعار بسیار به عربی در مدایح و مراثی اهل بیت سرود که بسیار زیبا و محکم است و او را به شاعر اهل بیت مشهور کرده است. وی در خوزستان و در میان قبایل عرب آنجا نفوذ فراوانی داشت. ۳ - مقابله با روسدر ۱۲۲۸ ق عباس میرزا (نایب السلطنه) برای پایان دادن پیروزمندانه به جنگ ده ساله با روس‌ها به بسیاری از علمای ایران نامه نوشت و تقاضای صدور فتوا بر ضد روس‌ها را کرد. شیخ‌هاشم نیز کتابی در باب جهاد نوشت و بر وجوب جهاد با «کافران لعنت شده مسیحی روس که لعنت خدا و ملائکه و مردم بر آنها باد» تأکید کرد و آن را العباسیه الحداد فی جهاد اهل الشرک و الالحاد نام نهاد. تاریخ اتمام این کتاب (خطی) روز چهارشنبه ۲۰ صفر ۱۲۳۰ ق است. تاریخ فوق قطعاً تاریخ کتابت نسخه اصلی نیست زیرا به نوشته عبدالرزاق دنبلی در مآثر سلطانیه رساله‌های جهادیه علما در ۱۲۲۸ ق به دربار عباس میرزا رسید و قائم مقام از مجموع آن رساله‌ها، یک رساله در همان سال فراهم کرد. قسمت‌هایی از مطالب العباسیه الحداد در رساله قائم مقام آمده است. [۲]
کعبی، هاشم، العباسیه الحداد فی جهاد اهل الشرک و الالحاد (خطی)، ش ۲۳۴۲.
[۳]
حرز الدین، محمد حسین، معارف الرجال فی تراجم العلما و الادباء، ج۳، ص۲۵۶.
[۴]
معلم حبیب آبادی، میرزا محمد علی، مکارم الآثار، ج۳، ص۹۲۳۰.
۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ اسلام، فرهنگنامه علمای مجاهد، برگرفته از مقاله «شیخ‌هاشم کعبی». رده‌های این صفحه : تراجم | درگذشتگان سده 13 (قمری) | علمای اهواز | علمای شیعه | علمای قرن سیزدهم | علمای مجاهد
|